Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας!

Η Παγκόσμια Ομοσπονδία Παχυσαρκίας κήρυξε την 4η Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας, με στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τις επιδημικές διαστάσεις που έχει πάρει σήμερα η παχυσαρκία και να καθορίζουν λύσεις για τον περιορισμό της συχνότητας εμφάνισής της. Η Παχυσαρκία είναι χρόνια νόσος με πρωταρχικούς προδιαθεσικούς παράγοντες εμφάνισης πολλών άλλων σοβαρών νοσημάτων.

 

Η Παχυσαρκία είναι η πάθηση που προκαλείται από υπερβολική εναπόθεση λίπους στο σώμα. Έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, οδηγώντας σε μείωση του προσδόκιμου ζωής και αυξημένα προβλήματα υγείας. 

Τι συμβαίνει στην Κύπρο

Στην Κύπρο η παχυσαρκία ανέρχεται στο 27.8 % σύμφωνα με την επιδημιολογική έρευνα του Συνδέσμου Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου. Στους άντρες η παχυσαρκία ανέρχεται στο 28.8% και στις γυναίκες στο 26.9%. Το υπερβάλλον βάρος ανέρχεται στο 36% συνολικά, 46.9% στους άνδρες και 26% στις γυναίκες. Η έρευνα Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για την Παρακολούθηση της Παιδικής Παχυσαρκίας του Διεθνής Οργανισμού Υγείας (2018) που έγινε σε 40 χώρες, έδειξε ότι τα υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας ήταν στην Κύπρο, Ιταλία, Ισπανία, Ελλάδα, Μάλτα και Σαν Μαρίνο, όπου το 18-21% των αγοριών και το 9-19% των κοριτσιών είναι παχύσαρκα. 

Ρίζες της παχυσαρκίας

Φαινομενικά η παχυσαρκία θεωρείται ως απλή επιλογή τρόπου ζωής ενώ οι ρίζες της παχυσαρκίας είναι πολλές και βαθιές. Η παχυσαρκία είναι μία χρόνια, υποτροπιάζουσα και πολυπαραγοντική νόσος. Το ανθρώπινο σώμα έχει ενσωματωμένους μηχανισμούς για να προστατευθεί από την πείνα - αυτό μπορεί να καταστήσει δύσκολο να διατηρηθεί η απώλεια βάρους. 

 
Η παχυσαρκία δικαίως θεωρείται μία χρόνια, υποτροπιάζουσα και πολυπαραγοντική νόσος. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που συντελούν στον αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας όπως:
• τα γονίδια και οι βιολογικοί παράγοντες,
• η ψυχική υγεία,
• η δυνατότητα πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας,
• η υπερβολική έκθεση σε επεξεργασμένες ανθυγιεινές τροφές,
• ο καθιστικός τρόπος ζωής 

Η πρόληψη θεωρείται η μείζονα θωράκιση για τις επόμενες γενιές. Τα τελευταία χρόνια το ποσοστό των παιδιών με παχυσαρκία διπλασιάζεται κάθε 10 χρόνια. Εάν οι σημερινές τάσεις συνεχιστούν, μέχρι το 2030, 250 εκατομμύρια παιδιά σχολικής ηλικίας (ηλικίας 5 έως 18 ετών) σε όλο τον κόσμο θα πάσχουν από παχυσαρκία, δηλαδή θα είναι στο 60% την επόμενη δεκαετία. Η παιδική παχυσαρκία επηρεάζει τη σωματική και ψυχική υγεία, την αυτοεκτίμηση, την κοινωνική αποδοχή, τις επιδόσεις στην μάθηση και την ποιότητα ζωής παιδιών και εφήβων και μπορεί να οδήγηση στην παχυσαρκία στην ενήλικη ζωή. 

Η θεραπεία της παχυσαρκίας δεν είναι μόνο το αδυνάτισμα και η απώλεια κιλών. Είναι η συνολική βελτίωση της υγείας. Εκτός από την εξατομικευμένη παρέμβαση στις διατροφικές συνήθειες, τις οδηγίες για τη σωματική δραστηριότητα και την ουσιαστική ψυχική στήριξη. Αλλά εγκεκριμένα μέτρα μπορούν να παρέχονται από τους ειδικούς, είναι πολύτιμοι σύμμαχοι.

Πανδημία Civid-19 και Παχυσαρκία

Στην εποχή της πανδημίας, είναι πλέον γνωστό ότι τα άτομα με παχυσαρκία έχουν διπλάσιο κίνδυνο να νοσηλευθούν εάν νοσήσουν από COVID-19. Ένας στους δυο ασθενείς που νοσηλεύονται λόγω COVID-19 είναι παχύσαρκοι. Τα μέχρι τώρα δεδομένα δεν υποδεικνύουν ότι τα άτομα που έχουν αυξημένο σωματικό βάρος έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να προσβληθούν από COVID-19. Όμως, τα παγκόσμια δεδομένα δείχνουν ότι τα άτομα με σωματικό υπέρβαρο ή παχυσαρκία έχουν αυξημένο κίνδυνο σοβαρής νόσησης και θανάτου όταν προσβληθούν από COVID-19. Ο αυξημένος κίνδυνος νοσηλείας, εισαγωγής σε εντατική μονάδα θεραπείας, ανάγκης για μηχανική υποστήριξη της αναπνοής αλλά και η αυξημένη θνησιμότητα σχετίζονται με το βαθμό της παχυσαρκίας. Ο κίνδυνος αυτός είναι ανεξάρτητος από τη συνύπαρξη νόσων που συνδέονται με την παχυσαρκία (π.χ. σακχαρώδης διαβήτης και υπέρταση). 

Υπάρχουν δεδομένα που υποδεικνύουν ότι ορισμένες κατηγορίες πληθυσμού έχουν αυξήσει τη σωματική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια του lockdown. Όμως, στο συνολικό πληθυσμό τα επίπεδα άσκησης δεν έχουν βελτιωθεί μετά την έναρξη της πανδημίας ενώ η κατανάλωση πρόχειρου φαγητού και οινοπνεύματος έχει αυξηθεί.

Ο χαρακτηρισμός ότι η παχυσαρκία οφείλεται σε έλλειψη θέλησης ή αδυναμία χαρακτήρα δεν υφίσταται. Το στίγμα που διακατέχει τα άτομα με αυξημένο σωματικό βάρος είναι κρίσιμο. Η αίσθηση της προσωπικής αποτυχίας προκαλεί διαταραχή της ψυχικής και σωματικής ισορροπίας και απομακρύνει τους ανθρώπους από την αναζήτηση της σωστής διατροφικής και υγιεινής θεραπείας. Η εξαίρεση και άρνηση λόγω του αυξημένου σωματικού βάρους κάνει ακόμη δυσκολότερη την αποδοχή ενός υγιεινού τρόπου ζωής. 

Ανδρέας Χ. Σάββα, Διατροφολόγος

με ειδικότητα στη διατροφή & άσκηση.